pos

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Środowisko
– to ogół elementów przyrodniczych, w szczególności powierzchnia ziemi łącznie z
glebą, kopaliny, wody, powietrze atmosferyczne, świat roślinny i zwierzęcy, a także krajobraz,
znajdujących się zarówno w stanie naturalnym jak i przekształconym w wyniku działalności
człowieka.
Ś
rodowisko pierwotne
– środowisko nie przekształcone np. w wyniku działalności człowieka.
Ś
rodowisko synantropijne (ruderalne)
– środowisko powstałe w wyniku działalności człowieka
(przychacia, torowiska, hałdy, nasypy kolejowe, śmietniska)
Ś
rodowisko wtórne
– przekształcone środowiska życia zwierząt (por. środowisko synantropijne).
Środowisko antropogeniczne.
Ś
rodowisko społeczne
– normy zachowania się, wartości moralne, estetyczne, etyczne, powstające w
systemie ekonomiczno – politycznym, stosunkach narodowych, poglądach.
Ś
rodowisko ka
ż
dego organizmu
– to wszystkie rzeczy i zjawiska występujące we wszechświecie i
znajdujące się na zewnątrz tego organizmu ( zespół warunków ) niezbędnych do życia i rozwoju
organizmu).
Środowisko człowieka
– to układ naturalnych stosunków przyrodniczych oraz wytworzonych przez
człowieka.
Środowisko mieszkalne
– jeden z ważnych elementów środowiska kulturowego. Od warunków tego
środowiska zależy prawidłowy rozwój człowieka (zdrowie fizyczne, psychiczne, samopoczucie, życie
społeczne).
Do niezbędnych warunków środowiska mieszkalnego należą:
- poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji,
- poczucie niezależności,
- kontakty z innymi ludźmi na zasadach sąsiedzkich,
- kontakt z przyrodą,
- higiena i czystość.
Kształtowanie środowiska
– zmierza do zapewnienia współczesnemu i przyszłym pokoleniom
korzystnych warunków życia oraz prawa do korzystania z zasobów środowiska i zachowania jego
wartości.
Praktyczna działalność człowieka, ludzi
– jedna z gałęzi techniki (jak wszystkie przejawy
cywilizacji) dotyczy przede wszystkim człowieka:
- stara się kształtować warunki naszego życia w sposób, jaki w danej chwili wydaje się nam pożądany,
- wykorzystuje dorobek nauk ścisłych, w tym ekologię,
- środowisko boryka się ze szkodliwymi skutkami działalności człowieka, które są również dotkliwe
dla niego.
Warto
ś
ci
ś
rodowiska naturalnego:
- względy społeczno – historyczne – człowiek otaczając się elementami środowiska sztucznego
odczuwa bezwzględną potrzebę kontaktu ze środowiskiem naturalnym, (masowe uprawianie turystyki,
zwiedzanie obiektów przyrodniczych, wprowadzanie do osiedli i zakładów przemysłowych zieleńców
osiedlowych, roślin doniczkowych)
- estetyczne – potrzeba zmierzająca do ochrony wyjątkowych pojedynczych tworów przyrody
- społeczno – higieniczne – względy ochrony środowiska , względy zdrowotne, przyp. zdrowie – nie
oznacza tylko nieistnienia choroby lub niedomagania, lecz oznacza także stan dobrego samopoczucia,
 - względy gospodarcze – ziemia jest tylko jedna a jej zasoby ograniczone, procesy produkcyjne należy
tak zorganizować aby nie powodowały degradacji środowiska naturalnego; rolnictwo pozostające w
harmonii z przyrodą produkuje żywność;
we własnym zakresie człowiek musi dbać o to żeby środowisko służyło racjonalnemu rozwojowi
cywilizacji
- motywy naukowe – wzbogacenie ludzkiej wiedzy w celu zrozumienia naturalnych i odwiecznych
mechanizmów przyrody, wzbogacenie ludzkiej wiedzy.
Ochrona
ś
rodowiska w aspekcie trwałego rozwoju ludzko
ś
ci:
1) W całym znanym wszechświecie Ziemia jest jedyną planetą na której istnieje życie.
2) Niszczycielski stosunek ludzkości do biosfery nie ulegnie zmianie dopóki:
- nie zapanuje nowy ład ekonomiczny,
- nie zostanie przyswojona nowa etyka środowiskowa,
- nie ustabilizuje się wielkość populacji ludzkiej,
- model trwałego rozwoju stanie się regułą a nie wyjątkiem.
3) Ochrona środowiska jest pojęciem obejmującym zachowanie, utrzymanie, trwałe użytkowanie,
odnawianie i ulepszanie środowiska przyrodniczego.
4) Ochrona środowiska służy ludziom.
5) Ochrona środowiska nie jest procesem samym w sobie, lecz ma przenikać wiele dziedzin ludzkiej
działalności.
6) Ochrona żywych zasobów ma 3 cele szczególne:
- utrzymanie podstawowych procesów ekologicznych i systemów będących ostoją życia
(jak np. ochrona i regeneracja gleb, powrót do obiegu biogeochemicznego substancji odżywczych,
samooczyszczanie się wód),
- zachowanie różnorodności genetycznej,
- zapewnienie trwałego użytkowania gatunków.
Zasoby
ś
rodowiska wyczerpywalne
– węgiel brunatny, węgiel kamienny, ropa naftowa, gaz ziemny i
wszelkie inne kopaliny, zasoby leśne, surowce mineralne.
Zasoby
ś
rodowiska nie wyczerpywalne
– światło słoneczne, wiatry, prądy morskie.
- odnawialne – świat roślinny, zwierzęcy, wody powierzchniowe, gleby, powietrze,
- nie odnawialne – złoża surowców mineralnych i energetycznych, rudy metali, skały,
w szczególnych przypadkach organizmy żywe, biocenozy.
Zanieczyszczenia wód:
- komunalne ( komunalno-bytowe, spływające z całego terenu zurbanizowanego),
- przemysłowe (m.in. termiczne),
- rolnicze ( głównie herbicydy),
- mieszane.
Ochrona wód:
- proces samooczyszczania się wód:
*sedymentacja – spadanie materii cięższej na dno zbiornika wodnego,
*mineralizacja
*neutralizacja.
Migracja zanieczyszcze
ń
w
ś
rodowisku naturalnym
– (radioaktywny jod) przechodzą z jednego
organizmu do drugiego.
 Klasyfikacja zanieczyszcze
ń
wód ze wzgl
ę
du na ich pochodzenie:
- zanieczyszczenia biologiczne i bakteriologiczne – zmiany wskaźników biologicznych i
mikroorganizmów. Źródła – głównie ścieki komunalno-bytowe, zwierzęta i inne organizmy wodne)
- zanieczyszczenia fizyczne – temperatura, mętność, przezroczystość, zapach, barwa.
Źródła – działalność przemysłowa, komunalno-bytowa i rolnicza, w mniejszym stopniu oddziaływanie
organizmów.
- zanieczyszczenie chemiczne – zmiany chemizmu wody, źródła – działalność przemysłowa,
komunalno-bytowa, rolnicza, w niektórych przypadkach dominujące działanie organizmów.
- zanieczyszczenie izotopami pierwiastków promieniotwórczych – głównie radem, strontem, cezem,
kobaltem, jodem i innym ( zmiany parametrów wody w zakresie przemian alfa i beta),
Źródła: zrzuty wód dołowych z kopalni, wycieki z elektrowni jądrowych)
- zanieczyszczenia i zagrożenia wód nietroficzne – pestycydy (biomultiplikacja, biokumulacja), metale
ciężkie (rtęć, kadm, ołów), wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne i inne zanieczyszczenia
ropopochodne, zakwaszenie i alkalizacja, zasolenie, termifikacja, zabudowa hydrotechniczna,
introdukcja nowych gatunków, zmniejszenie objętości jeziora lub przepływu w rzece – deficyt wody.
Efekt akwarium
– kumulowanie związków w organizmach które z czasem mogą się objawić.
DDT
– bezbarwna substancja krystaliczna, nierozpuszczalna w wodzie (rozpuszczalna w
rozpuszczalnikach organicznych) posiadająca silne właściwości owadobójcze.
Bioakumulacja
– zdolność organizmów do kumulowania związków trujących w tkankach swego
ustroju. Stężenie tych związków w tkankach może osiągnąć wyższy poziom niż w otaczającym je
środowisku.
Deficyt wody
– niedobór wody na danym obszarze. Może być wywołany czynnikami naturalnymi (
brakiem warstw wodonośnych) lub czynnikami działalności ludzkiej – antropogenicznymi ( zbyt
dużym zużyciem wód do celów przemysłowych i komunalnych).
Gatunek inwazyjny
– gatunek o znacznej ekspansywności, który rozprzestrzenia się naturalnie lub z
udziałem człowieka i stanowi zagrożenia dla fauny i flory danego ekosystemu, konkurując z
gatunkami rodzimymi o niszę ekologiczną, a także przyczyniając się do wyginięcia gatunków
miejscowych ( klon jednolistny, nawłoć kanadyjska, norka amerykańska, wioślarka kaspijska).
Gatunek nie inwazyjny
– obcy, gatunek lub niższy takson wprowadzony (przeniesiony) świadomie
lub zawleczony przypadkowo przez człowieka poza zasięg w którym występuje lub występował w
przeszłości wtłaczając w to części gamety, nasiona lub jaja dzięki którym może on przyżywać i
rozmnażać się.
Indeks saprobowo
ś
ci
– wskaźnik biologiczny używany w biomonitoringu wód, bioindykator stopnia
zanieczyszczenia wód śródlądowych ( głównie rzek) bazujący na cechach organizmów żywych, ich
związkiem pomiędzy roślinami, a zwierzętami i analizie częstości występowania gatunków
przewodnich w strefach saprobowych (saprobia, saproby).
Indeks coli
– wskaźnik zanieczyszczenia wody wyrażony liczbą bakterii eserichia coli – pałeczka
okrężnicy w jednym litrze wody.
Eutrofizacja wody
– proces gromadzenia się materii organicznej (spływającej w ściekach
komunalnych i przemysłowych) w tempie przekraczającym jej zasymilowanie. Eutrofizacja może być
pochodzenia naturalnego lub antropogenicznego.
Osad czynny
– żywa zawiesina bakterii heterotroficznych i pierwotniaków.
 Klasyfikacja zanieczyszcze
ń
wód z punktu widzenia ich wpływu na zdrowie:
- związki trujące szkodliwe dla zdrowia (wpływają w sposób okresowy lub trwały),
- związki nieszkodliwe dla zdrowia mogące w zależności od stężenia zanieczyszczać wodę,
- związki pożądane dla człowieka.
Klasyfikacja zanieczyszcze
ń
wód ze wzgl
ę
du na sposób ich usuwania:
- zanieczyszczenia zawieszone lub pływające (usuwane w procesach sedymentacji lub filtracji)
- zanieczyszczenia koloidalne (wielkość cząsteczek poniżej 100 mikrometrów) usuwane w procesie
koagulacji lub ultrafiltracji),
- zanieczyszczenia rozpuszczone, usuwane metodami fizykochemicznymi lub chemicznymi.
Skutki zanieczyszczenia wód:
- zmiany fizykochemiczne,
- odtlenienie,
- powstawanie nieprzyjemnego smaku i zapachu,
- toksyczne oddziaływanie na organizmy wodne,
- bezpośrednie trujące działanie na organizmy wodne,
- pobudzające działanie na rozwój mikroorganizmów.
Podział wód
ś
ródl
ą
dowych:
WODY STOJĄCE (śródlądowe)
* siedliska okresowo wypełnione wodą:
- kałuże, błota,
- wody w dziuplach drzew i innych zastoiskach roślinnych,
*siedliska półstałe:
- starorzecza i łachy
- stawy
- baseny i sadzawki parkowe
*siedliska stałe:
- jeziora
- zbiorniki wód podziemnych
WODY PRZEJŚCIOWE:
*siedliska sztuczne:
- kanały , studnie
- rowy , zbiorniki zaporowe
WODY PŁYNĄCE:
*siedliska pionowe:
- wilgotne skały po których woda wolno się sączy
- wodospady – szybko płynąca woda po ścianie skalnej
*siedliska poziome:
- źródła
- potoki górskie o bystrym prądzie
- potoki i rzeki o wolnym prądzie
- ujścia rzek o wodzie słonawej
Rzeki na obszarze Polski:
- potoki wysokogórskie ( potoki tatrzańskie)
- potoki górskie ( potoki Gorców)
- potoki i rzeki górskie ( Dunajec, Górna Wisła)
- potoki i rzeki pogórza (San, Sola)
- potoki i rzeki ocenione
- potoki na terenie krasowy zasilane wodami podziemnymi (Prądnik ojcowski)
- małe potoki na nizinach
- rzeki nizinne (Odra, Wisła).
Zasoby wodne
– oceniane są na podstawie bilansu wodnego (ilościowy przychód i rozchód wody w
ciągu roku).
Wody:
- powierzchniowe,
- opadowe,
- podziemne (zaskórne, gruntowe i głębinowe).
Organizm wska
ź
nikowy (bioindykator)
– organizm, który wskazuje na klasę czystości w jeden (
najlepszy) lub w kilku ( gorszej jakości) klasach czystości.
Monitoring
ś
rodowiska
– badanie, analiza i ocena stanu środowiska w celu obserwacji zachodzących
w nim zmian oraz gromadzenie, przetwarzanie i rozpowszechnianie wyników badań i oceny
elementów środowiska.
Klasyfikacja wód Kolkwitz i Marsson – 4 strefy saprobowe:
- katarobowa ( bardzo czysta ),
- beta – mezosaprobowa (średnio czysta),
- alfa – mezosaprowoba (średnio zanieczyszczona),
- polisaprobowa (silnie zanieczyszczona).
Klasyfikacja wód Thomas
– podział strefy polisaprobowej w zależności od BZT5 na podstref:
- alfa polisaprobowa (strefa bakteryjna)
- beta polisaprobowa ( strefa orzęskowa)
- gamma polisaprobowa (strefa Sphaerotilus)
KLASY CZYSTOŚCI WÓD:
1.
Klasa I
– wody o bardzo dobrej jakości:
a)
Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia
b)
Wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływanie
antropogeniczne;
2.
Klasa II
– wody dobrej jakości:
a)
Spełniają w odniesieniu do większości wskaźników jakości wody wymagania określone
dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia,
b)
Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują niewielki wpływ
oddziaływań antropogenicznych.
3.
Klasa III
– wody zadowalającej jakości:
a)
Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
b)
Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ
oddziaływań antropogenicznych.
4.
Klasa IV
– wody niezadowalającej jakości:
a)
Spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
b)
Wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują, na skutek oddziaływań
antropogenicznych, zmiany ilościowe i jakościowe w populacjach biologicznych.
5.
Klasa V
– wody złej jakości:
a)
Nie spełniają wymagań do wód powierzchniowych wykorzystywanych dla zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
  [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

fotocafe.xlx.pl