pozarowa wentylacja nadcisnieniowa - ZPizon, wentylacja pożarowa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Systemy i instalacje do bezdymowego utrzymywania dróg
ewakuacyjnych i ratunkowych.
POśAROWA WENTYLACJA NADCIŚNIENIOWA
W ostatnich latach ukazało się wiele publikacji i artykułów na temat systemów
wentylacji nadciśnieniowych. Niniejszy artykuł mógłby być jednym z wielu gdyby nie
fakt, Ŝe jest oparty na praktycznych doświadczeniach. Głównym zadaniem
systemów wentylacji nadciśnieniowej jest ochrona i ratowanie ludzkiego Ŝycia.
Proszę potraktować niniejsze rozwaŜania jako pomoc we właściwej interpretacji tego
stwierdzenia.
Drogi ewakuacyjne i ratunkowe nie są strefami budynku zagroŜonymi poŜarem
i tym samym powinny być chronione przed zadymieniem.
Architekci, projektanci i rzeczoznawcy opiniujący projekty budowlane, konfrontowani
są z tym stwierdzeniem praktycznie na co dzień. JuŜ na wstępie naleŜy niestety
stwierdzić iŜ polskie przepisy do 2005 roku nie zawieraly dokładnych wytycznych i
wskazań dla projektanta pomagajacych mu we właściwym projektowaniu systemów
zabezpieczających przed zadymianiem klatek schodowych bądź dróg
ewakuacyjnych.
W dniu dzisiejszym jesteśmy w stanie, w oparciu o wytyczne nowej normy PN-
EN12101-6, projektować systemy umoŜliwiające bezpieczną ewakuację osób z
obszarów zagroŜonych i jednocześnie skutecznie wspomagające
prowadzenie akcji
ratowniczej przez jednostki straŜy poŜarnej. Norma ta nie cieszy sie jednak specjalną
popularnością wśród projektantow. Jest zbyt obszerna, zbyt teoretyczna i nie zawsze
udaje się dopasowanie jej wytycznych do potrzeb czy wymagań w projektowanym
objekcie.
To co powinno charakteryzować nową normę EN 12101-6, przyjętą zresztą juŜ
przez wiele krajow członkowskich Unii Europejskiej, jest jej przejrzystość,
praktyczność oraz efektywność. Do tych wniosków doszli juŜ członkowie grup
roboczych Europejskiego Komitetu Normalizacji. W chwili obecnej dyskutuje się nad
zmianami wytycznych
z
normy. Eksperci dochodzą do wniosku, iŜ nie technika
powinna być celem nadrzędnym. Celem nadrzędnym powinna być dobrze
przemyślana koncepcja ochrony przed zadymianiem dróg ewakuacyjnych. Dopiero w
oparciu o tę koncepcję powinniśmy zająć się dopasowaniem techniki. Przy tej okazji
nie naleŜy zapominać o moŜliwościach fizycznych systemów instalacji
nadciśnieniowych oraz o kosztach inwestycyjnych.
Jedno jest pewne:
Wszystkie wysiłki i działania związane z zabezpieczeniem dróg ewakuacji i ratunku
przed zadymieniem mają na celu zapewnienie bezpiecznej ewakuacji.
Zajmijmy się krótko polskimi przepisami i wytycznymi dotyczącymi ogólnego
traktowania projektów pod względem zabezpieczeń przeciwpoŜarowych. Jednym z
najwaŜniejszych jest:
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 r.,Nr75, poz.
690)
§207 Budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób
zapewniający w razie poŜaru:
.....
2) ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynku,
.....
4) moŜliwość ewakuacji ludzi, a takŜe uwzględniający bezpieczeństwo
ekip ratowniczych
§ 245.
W budynkach:
1) niskim (N), zawierającym strefę poŜarową ZL II,
2) średniowysokim (SW), zawierającym strefę poŜarową ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,
3) niskim (N) i średniowysokim (SW), zawierającym strefę poŜarową PM o gęstości
obciąŜenia ogniowego powyŜej 500 MJ/m
2
lub pomieszczenie zagroŜone wybuchem,
naleŜy stosować klatki schodowe obudowane i zamykane drzwiami oraz wyposaŜone
w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub słuŜące do usuwania dymu.
§ 246.
2. Klatki schodowe i przedsionki przeciwpoŜarowe, stanowiące drogę ewakuacyjną w
budynku wysokim (W) dla strefy poŜarowej ZL II oraz w budynku wysokościowym (WW)
dla stref poŜarowych innych niŜ ZL IV, powinny być wyposaŜone w urządzenia zapobiegające
ich zadymieniu.
3. Klatki schodowe i przedsionki przeciwpoŜarowe, stanowiące drogę ewakuacyjną
w budynku wysokim (W) dla strefy poŜarowej ZL I, ZL III, ZL V lub PM oraz w budynku
wysokościowym (WW) dla strefy poŜarowej ZL IV, powinny być wyposaŜone w urządzenia
zapobiegające zadymieniu lub samoczynne urządzenia oddymiające uruchamiane za
pomocą systemu wykrywania dymu.
(...)
5. W budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW) dopuszcza się wykonywanie klatek
schodowych, stanowiących drogę ewakuacyjną wyłącznie dla stref poŜarowych ZL IV,
bez przedsionków oddzielających je od poziomych dróg komunikacji ogólnej, jeŜeli:
1) kaŜde mieszkanie lub pomieszczenie jest oddzielone od poziomej drogi komunikacji
ogólnej drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej E I 30,
2) klatki schodowe są zamykane drzwiami dymoszczelnymi,
3) klatki schodowe są wyposaŜone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub w samoczynne
urządzenia oddymiające uruchamiane za pomocą systemu wykrywania dymu
§ 247.
1. W budynku wysokim (W) i wysokościowym (WW), w strefach poŜarowych innych
niŜ ZL IV, naleŜy zastosować rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed
zadymieniem poziomych dróg ewakuacyjnych.
2. W krytym ciągu pieszym (pasaŜu), do którego przylegają lokale handlowe i usługowe, oraz
w przekrytym dziedzińcu wewnętrznym, naleŜy zastosować rozwiązania techniczno-budowlane
zabezpieczające przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych.
§ 253.
1. W budynkach wysokościowych (WW) i wysokich (W) ZL I, ZL II, ZL III i ZL V, mających
kondygnację uŜytkową na wysokości powyŜej 25 m, przynajmniej jeden dźwig w kaŜdej strefie
poŜarowej powinien być przystosowany do potrzeb ekip ratowniczych.
§ 255.
Szyb dźwigu dla ekip ratowniczych powinien być wyposaŜony w urządzenia zapobiegające
zadymieniu lub słuŜące do usuwania dymu.
W wybiórczo przedstawionych paragrafach opisane są praktycznie wszystkie rodzaje
obiektów, w których wymagane jest zastosowanie rozwiazań technicznych
zabezpieczających przed zadymianiem lub usuwaniem dymu z klatek schodowych
lub z dróg ewakuacyjnych.
Prawidłowe zabezpieczenie klatki schodowej jako niejednokrotnie jedynej drogi
ewakuacyjnej, powinno przede wszyskim polegać na zapobieganiu przedostawania
sie dymu do ich wnętrza. Rozwiązania techniczne polegające na usuwaniu dymu z
klatki schodowej albo np. z szybu dźwigu przeznaczonego dla ekip ratowniczych,
powodują zadymianie obszarów drogi ewakuacyjnej powyŜej kondygnacji objętej
poŜarem.
Wentylator
oddymiajacy
Przedsionek
Korytarz
Strefa zagrozona
pozarem
otwarte albo
zniszczone okno
NIEPRAWIDłOWO
Przykład oddymiania szybu dźwigu
przeznaczonego dla ekip ratowniczych.
Szyb na i powyŜej kondygnacji objętej
poŜarem jest zadymiony.
Klapa
nadcisnieniowa
Przedsionek
Korytarz
Strefa zagrozona
pozarem
otwarte albo
zniszczone okno
Wentylator
nawiewny
PRAWIDŁOWO
Przyklad utrzymywania bezdymowego
szybu dŜwigu przeznaczonego dla ekip
ratowniczych przy pomocy instalacji
nadciśnieniowej.
Innym przykładem moŜe być oddymianie klatki schodowej przy pomocy
samoczynnych urządzeń oddymiających np. świetlika dachowego. Takie
zabezpieczenia (stosowane od lat) są napewno skuteczne, ale tylko do momentu, w
którym nastąpi schłodzenie dymu i tym samym zahamowanie zjawiska ciągu
termicznego. Tego rodzaju systemy powodują zadymienie obszarów klatki schodowej
na i powyŜej kondygnacji objętej poŜarem. Zadymiona klatka schodowa przestaje być
bezpieczną drogą ewakuacyjną. JeŜeli weźmiemy pod uwagę fakt, iŜ właśnie ta
klatka schodowa
jest jedyną drogą ucieczki z obszarów zagroŜonych (99%
obiektów), to musimy dojść do wniosku, Ŝe jedyną metodą umoŜliwiającą bezpieczną
ewakuację są rozwiązania techniczne zapobiegające zadymianiu dróg ewakuacji i
ratunku. Oznacza to, Ŝe naleŜy projektować takie systemy i instalacje, które juŜ w
pierwszej fazie powstania poŜaru przeciwdziałać będą skutecznie przedostawaniu się
dymu w kierunku drogi ewakuacji.
Jedną z najskuteczniejszych metod jest wytworzenie w klatce schodowej albo w
tunelu ewakuacyjnym kontrolowanego nadciśnienia. Nadciśnienie to musi być
wyŜsze od nadciśnienia panującego w pomieszczeniu objętym poŜarem na górnej
krawędzi drzwi dzielących obydwa obszary (>5 do 10Pa).
System powinien być tak zaprojektowany, aby siła przyłoŜona do klamki drzwi nie
przekraczała 100N, co odpowiada nadciśnieniu w granicach ok. 65Pa albo 10 kg na
klamce drzwi. Oznacza to, Ŝe prawidłowy dobór samozamykacza drzwiowego ma
kolosalne znaczenie jeŜeli chodzi o bezpieczne funkcjonowanie systemu.
Dopuszczalne maksymalne nadciśnienie w klatce schodowej lub drodze
ewakuacyjnej nie moŜe przekroczyć 50Pa.
NajwaŜniejsze praktyczne wskazania dotyczące analizy i projektowania
instalacji nadciśnieniowych do bezdymowego utrzymywania dróg ewakuacji i
ratunku:
1. Ustalenie ubytków powietrza na wszystkich zamkniętych drzwiach.
NaleŜy przy tym uwzględnić rodzaj drzwi (EI 30, lub EI30DS)
Wskazówka praktyczna:
Drzwi jednoskrzydłowe, otwierane do klatki schodowej
~220 m³/h
Drzwi dwuskrzydłowe
~650 m³/h
Drzwi windy
~1300 m³/h
Drzwi dymoszczelne, jednoskrzydłowe ok.2m²(DIN 18095)
<= 20 m³/h
2. Ustalenie ilości powietrza niezbędnego dla przepływu przez otwarte drzwi do
pomieszczenia o obniŜonym ciśnieniu, czyli wydatku powietrza który musi być
wyregulowany w czasie do 3s po otwarciu lub zamknięciu drzwi. Jaki to jest wydatek i
dlaczego właśnie taka wielkość?. Norma PN-EN12101-6 rozróŜnia prędkości
powietrza w zaleŜności od klasy systemu:
0,75m/s dla klasy systemu gdzie zakłada się tylko ewakuację
oraz
2m/s dla klas systemów gdzie przewiduje się ewakuację oraz jednoczesną akcję ekip
ratowniczych.
Wydatki te związane są z temperaturą na drzwiach pomieszczenia objętego
poŜarem. Przyrost prędkości powietrza w funkcji wzrostu temperatury obrazuje
poniŜszy wykres.
Drzwi jednoskrzydłowe, otwierane od klatki schodowej
~430 m³/h
[ Pobierz całość w formacie PDF ]