portugalia, Bezpieczeństwo narodowe, Współczesne systemy polityczne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Konstytucja Portugalii
Anna Ptaszek
Paulina Rygielska
„
Portugalia
,
Republika Portugalii
(
República Portuguesa
) – paıstwo Europejskie
połoŇone w zachodniej czħĻci Europy Południowej na południowym zachodzie
Półwyspu Iberyjskiego. Jest najdalej wysuniħtym na zachód paıstwem Europy, od
północy i wschodu graniczy z HiszpaniĢ a od zachodu i południa Portugaliħ oblewajĢ
wody Oceanu Atlantyckiego. Dodatkowo w skład Portugalii wchodzi szereg wysp
połoŇonych na Oceanie Atlantyckim, jak Archipelag Azorski
(Açores)
i Madera
(Madeira)
. Jest członkiem
Unii Europejskiej
oraz
NATO
.”
1
mapa
1
Dane ogólne:
Forma rz
du ze wzgl
du na reprezentanta:
najwy
szej władzy w pa
stwie
republika
System rz
du:
pół prezydencki
Ustój terytorialno-prawny :
pa
stwo unitarne
Szef pa
stwa:
Anibal Cavaco Silva (od marca 2006)
Szef rz
du:
Jose Socrates (od marca 2005)
J
zyk urz
dowy:
portugalski
Stolica:
Lizbona
Liczba ludno
ci:
10,605,870 tysi
cy
Skład etniczny:
Portugalczycy w 99%
Wyznanie:
katolicy 94,5%; bezwyznaniowcy 3,8%;
protestanci 0,6%; inni chrze
cijanie 0,9%;
ydzi 0,1%; muzułmanie 0,1%
2
Podział administracyjny:
18 dystryktów kontynentalnych i dwa
regiony autonomiczne-Azory oraz Madera
PKB na osob
:
11 689 USD
rednia długo
ycia
m
czy
ni 72 lata; kobiety 78 lat
2
www.europa.korba.pl
Geografia:
·
„Powierzchnia : 92 391 km²
·
Całkowita granica l
dowa: 1214 km
·
Długo
wybrze
a: 1793 km
·
Długo
granic z s
siaduj
cymi pa
stwami: Hiszpania 1214 km
·
Najwy
szy punkt: Ponta do Pico na Azorach 2351 m n. p.m.”.
3
Portugalia w Unii Europejskiej:
„
Portugalia to najdalej na zachód wysuni
te pa
stwo członkowskie Unii Europejskiej. Kraj
le
y nad Oceanem Atlantyckim, zajmuj
c zachodni
cz
Półwyspu Iberyjskiego. Od
wchodu Portugalia graniczy z Hiszpani
. Do kraju nale
te
Madera i archipelag Azory.
Traktat akcesyjny Portugalia podpisała 12 czerwca 1985 r. Na jego mocy stała si
członkiem
Wspólnot Europejskich z dniem 1 stycznia 1986 r. Do Unii przyst
piła wspólnie z s
siaduj
c
Hiszpani
. W instytucjach wspólnotowych interesy Lizbony reprezentuje jeden komisarz
Komisji Europejskiej, pi
ciu ministrów w Radzie Unii Europejskiej, dwudziestu pi
ciu
deputowanych w Parlamencie Europejskim oraz po dwunastu doradców w Komisji
Ekonomiczno-Społecznej i Komisji Regionów. Portugalczycy maj
te
prawo do
desygnowania po jednym s
dzim do Trybunału Sprawiedliwo
ci i S
du Pierwszej Instancji
oraz jednego członka Trybunału Rewidentów Ksi
gowych. Zgodnie z postanowieniami
szczytu w Nicei w zreformowanej Unii Portugalczycy otrzymaj
dwana
cie głosów w Radzie
Ministrów i dwadzie
cia mandatów w Parlamencie. Do europejskich sił szybkiego
reagowania Lizbona deklaruje wł
czenie oddziału 1950
ołnierzy, 17 samolotów bojowych i
4 okr
tów marynarki wojennej.
Portugalia jest jednym z biedniejszych krajów Pi
tnastki. Wielu ekspertów uwa
a,
e jest to
długofalowy efekt rewolucji z 1974 r., kiedy to mniejszo
ciowa partia komunistyczna przej
ła
kontrol
w kraju i zacz
ła wywłaszcza
prywatnych przedsi
biorców. Obecnie PKB wynosi
11 689 dolarów w przeliczeniu na jednego Portugalczyka. Równomierny wzrost tego
wska
nika obserwuje si
od pocz
tku członkostwa Portugalii we Wspólnocie. Rolnictwo jest
w Portugalii mało wydajne. Grunty orne zajmuj
39 proc. powierzchni kraju – na południu
podzielone s
na niewielkie i słabo zmechanizowane farmy, na południu tworz
za
rozległe
latyfundia stanowi
ce własno
pa
stwa. Produkcja głównych zbó
nie zaspokaja
zapotrzebowania rynku wewn
trznego i trzeba j
uzupełnia
importem. Na eksport
przeznacza si
natomiast wino, pomidory i korek. Portugalia zajmuje pierwsze miejsce w
wiecie w zbiorze korka d
bowego. Z produktów przemysłowych Portugalczycy sprzedaj
do
3
krajów Unii Europejskiej obuwie, tkaniny i papier. Szybko rosn
te
dochody z turystyki.
Dzi
ki stopniowemu równowa
eniu bud
etu Portugalii udało si
spełni
kryteria wymagane
do przyst
pienia do Unii Monetarnej. Walut
obowi
zuj
c
w kraju jest, wi
c euro, które
wyparło narodowe escudo. Rozwój gospodarczy Portugalia zawdzi
cza unijnym dotacjom.
Jest jednym z najwi
kszych beneficjentów brukselskich subsydiów. Gdy w 1986 r. Portugalia
przyst
powała do Wspólnot jej PKB przekraczał nieznacznie 50 proc. unijnego PKB. W 1997
r. było to ju
prawie 70 proc. PKB wypracowanego przez Pi
tnastk
”
4
.
Historia Portugalii
„Historia Portugalii rozpoczyna sie w momencie gdy Henryk, ksi
Burgundii otrzymał tytuł
hrabiowski i prowincj
Portucale (rozci
gaj
c
si
wokół starego portu rzymskiego Portus
Cale, dzisiejsze Porto), która wówczas nale
ała do Kastylii. Henryk zbuntował si
i wyst
pił
przeciwko Kastylii, a jego syn, Afonso Henriques, dał Portugalii niepodległo
i został jej
pierwszym królem. Terytorium nowego pa
stewka było pocz
tkowo bardzo małe (w
granicach dzisiejszej prowincji Minho), ale ju
w połowie XIII w. Portugalczycy pokonuj
c
siły kastylijskie i wypieraj
c Maurów podbili ziemie a
do granic prowincji Algarve, która
została ostatecznie zdobyta w 1249 przez króla Afonso II.
W XV i XVI wieku Portugalia stała si
bogatym i silnym królestwem, w głównej mierze
dzi
ki pierwszym wyprawom morskim Portugalczyków, które zapocz
tkowały er
wielkich
odkry
geograficznych. Jedn
z najistotniejszych postaci tamtych czasów był Henryk
eglarz,
ksi
Portugalii, syn Jana I z dynastii Aviz. Zainspirował on i kierował pierwszymi
wyprawami morskimi wzdłu
wybrze
y Afryki, które miały na celu odkrycie wschodniej
drogi do Indii. Portugalczycy pierwsi odwa
yli si
oddali
od wybrze
y, zaowocowało to
odkryciem wysp, Madery i Azorów (1418-19). Nowe techniki nawigacji oraz nowy typ
statku, karawela, umo
liwiły dalsze podró
e atlantyckie. W latach 1488-89 Bartholomeu Dias
opłyn
ł południowy kraniec Afryki, 10 lat pó
niej Vasco da Gama t
sam
tras
dopłyn
ł do
Indii. W tym samym czasie została odkryta Brazylia, a Portugali bezsprzecznie panowała na
na morzach. Najwazniejsze kolonie portugalskie to:
Angola
Brazylia
Mozambik
Gwinea Bissau
Wyspy Zielonego Przyl
dka (Cabo Verde)
Timor
Makau
Niestety, schyłek czasów
wietno
ci nadszedł, gdy w 1580r. monarchia hiszpa
ska przej
ła
tron portugalski, po tym, jak wygasła dynastia Aviz. Portugalia istniała pod rz
dami
4
www.europa.korba.pl
[ Pobierz całość w formacie PDF ]