polskiodpa1 PODST MAJ 2005, MATURY
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->MODELE ODPOWIEDZI I SCHEMATY OCENIANIA ARKUSZA IZadanie sprawdzające rozumienie czytanego tekstuDzikie słówka.Model zawiera przewidywane odpowiedzi.Odpowiedzi zdającego mogą przybierać różnąformę językową, ale ich sens musi być synonimiczny wobec modelu.Oceniając pracęzdającego, należy stosować punktację z modelu.Uwaga:Za pełną odpowiedź przyznaje się maksymalną liczbę punktów, za niepełną –wskazaną w rubryce „punkty cząstkowe”. Nie należy przyznawać połówek punktów.Za brak odpowiedzi lub odpowiedź błędną nie przyznaje się punktów.NrOdpowiedzizadaniaA1.np.:Kelloggowie chcieli sprawdzić, czy szympans, który wychowywałsię z ich dzieckiem, będzie zdolny do porozumiewania się z ludźmi(w ludzkim języku).2.Chcieli sprawdzić, czy język zwierzęcia zależy odśrodowiska,w którym się wychowuje.Chcieli sprawdzić, w jakim stopniu wychowanie szympansaw ludzkiej rodzinie uczłowieczy go.np.:Jest to słowo użyte w przenośni; metaforyczne znaczenie wyrazu.Słowo „zaadoptować” odnosi się tylko do ludzi. (Relacja międzyKelloggami a szympansicą miała przypominać relację „rodzice-3.dziecko” w rodzinie ludzkiej.)Był to tylko eksperyment, przypominający sytuację adopcjizeświataludzi.Uwaga: nie akceptujemy słownikowej definicji wyrazu.np.:Dzieci wychowywane w izolacji od społeczeństwa (dzieci, które4.utraciły kontakt z ludzkim społeczeństwem);Wyrastały wśród zwierząt jako ich przybrane potomstwo.„racjonalistycznyświat”5.„Fundamentalnym atrybutem człowieczeństwa” jest zdolność6.opanowania ludzkiej mowy (posługiwania się ludzką mową).np.:Romulus i Remus, Tarzan, Mowgli, po okresie izolacji, nie mieliproblemów z adaptacją w ludzkim społeczeństwie.7.Wszystkie te opowieści dotyczą dzieci wychowywanych przezzwierzęta.Każda z tych opowieści jest fikcyjna (nie mają naukowej wartości).Informacje o tym,żeRomulus i Remus bardzo krótko byliwychowywani przez wilczycę, po odnalezieniu ich przez pasterza8.dorastali w ludzkim społeczeństwie.np.:Zastępczymi rodzicami dzieci bywały zwierzęta, (raczejniedźwiedzie niż małpy).Dzieci wychowywane w izolacji od społeczeństwa nie posługują się9.mową.Dziecko wychowywane przez zwierzęta należałoby zaliczyćdo innego gatunku niżhomo sapiens.(zatracaludzkie cechy)Maks.liczbapunktów1Punktycząstkowe11111211Przypadki ludzkich niemowląt wychowywanych przez zwierzętaznajdują potwierdzenie w faktach historycznych.Uwaga: odpowiedź musi mieć postać tezy.np.:W celu zobrazowania,żeprzypadki „dzikich dzieci” były od dawnaprzedmiotem zainteresowania nauki.10.W celu wsparcia swych tez autorytetem K. Linneusza.Aby zilustrować swoje refleksje (uwiarygodnić).W celu zobrazowania skali zjawiska.11.A12.Psycholingwiści badają psychiczne podłoże mowy.np.:Eksperyment miał potwierdzić,żenaturalnym i odwiecznym13.(pierwszym, wrodzonym, najstarszym) językiem ludzkim jest językfrygijski.Istnieje wrodzony, naturalny język ludzkości.np.:Autor (kronikarz) kwestionuje sens dokonywania podobnycheksperymentów jako niedających wiedzy pewnej i prawdziwej.14.Informacje w dziele kronikarza są niewiarygodne.Autor nie akceptuje okrucieństwa eksperymentów ze względówetycznych.Zdanie to wyraża ostrożność, powściągliwość, sceptycyzm autora.15.Odpowiedzi kolejno: I, I, O, O.16.BRazemUwaga:w nawiasach znajdują się inne akceptowane odpowiedzi.2111221201Część II – pisanie własnego tekstu w związku z tekstem literackim zamieszczonymw arkuszuTemat 1.Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się zPotopuHenryka Sienkiewicza?Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski z analizy danychfragmentów powieści. Zwróć uwagę na ich znaczenie dla całości utworu.I.ROZWINIĘCIE TEMATU (można przyznać maksymalnie 25 punktów)Punktacja:1. Umiejscowienie fragmentów w całości powieści:0-2np.:a. rozmowa podsłuchana przez Kmicica w drodze do Częstochowy (dopuszczalne: jestto scena sprzed oblężenia Jasnej Góry),b. słowa królowej podczas narady u Jana Kazimierza po przybyciu Kmicicaz Częstochowy (dopuszczalne: jest to scena po oblężeniu Jasnej Góry),c. kompozycyjne znaczenie obu scen w powieści,d. funkcja kontrastu obu wypowiedzi (np. podkreśla różnorodność ocen).2. Obraz Polaków we fragmencie I0-5np.:a. negatywny obraz Polaków,b. lekceważenie iłamanieprawa,c. anarchia (brak dyscypliny, zrywanie sejmów, uniemożliwienie funkcjonowaniapaństwa, słabość władzy królewskiej),d. prywata prowadząca do zdrady (brak patriotyzmu),e. brak stałości i stateczności (brak rozumu, skłonność do pijaństwa i swawoli),f. przypisanie im przyrodzonej skłonności do zła,g. jedyna zaleta: dobra jazda (dobre rzemiosłożołnierskie,cnotyżołnierskie),h. naród skazany/zasługujący na zgubę,i. ocena postaci Wrzeszczowicza (w komentarzu narratora: niewdzięcznik,cudzoziemiec pełen nienawiści do Polaków),j. poczucie winy Kmicica, uznanie racji Wrzeszczowicza.3.Obraz Polaków we fragmencie II0-5np.:a. pozytywny obraz Polaków,b. lekkomyślność, a nie skłonność do zła jakoźródłowin,c. brak wielkich zbrodni (np. królobójstwa),d. uznanie win i gotowość do poprawy,e. gotowość do poświęceń dla króla i ojczyzny,f. wiara (najważniejsza cnota),g. szansa na wydobycie się z klęsk i przyszłe triumfy,h. ocena postaci królowej (w komentarzu narratora):„bohaterska pani”, mówiz zapałem.4. Wnioski z analizy fragmentów0-3np.:a. obie opinie są bardzo emocjonalne (subiektywne),b. hiperboliczne (przesadne, wyolbrzymione) - nie ma drugiego tak podłegolub tak cnotliwego narodu,c. obie opinie są ukazane jako uzasadnione, ale sympatia narratora (autora) jestpo stronie królowej,d. są to prezentacje Polaków z dwóch różnych punktów widzenia: zdrajcy i matkinarodu (królowej).Obraz Polaków wPotopie5. Przykłady potwierdzające opinię Wrzeszczowicza:0-3np.:a. lekceważenie iłamanieprawa (np. zachowanie Kmicica w Upicie, spalenieWołmontowicz, porwanie Oleńki),b. anarchia, brak dyscypliny (np. pospolite ruszenie pod Ujściem, tumult wywołanyprzez Zagłobę w Warszawie),c. prywata prowadząca do zdrady (np. Radziejowski, Janusz i BogusławRadziwiłłowie),d. brak stałości i stateczności, skłonność do hulanek, pijaństwo, (np. uczty Kmicicowejkompanii w Lubiczu, uczty podczas oblężenia Warszawy).6. Przykłady potwierdzające opinię królowej:0-3np.:a. przywiązanie do religii jako podstawa odrodzenia duchowego (np. powszechnygniew po zaatakowaniu przez Szwedów Częstochowy),b. odraza do królobójstwa (np. reakcja różnych bohaterów na wiadomość o rzekomymplanie porwania króla),c. uznanie win i chęć poprawy (np. przemiana wewnętrzna Kmicica, wybuchogólnonarodowego powstania przeciw Szwedom),d. gotowość do poświęceń w obronie króla i ojczyzny, (np. scena w wąwozie,Michałko).7. Wnioski:pełne:(np. złożoność obrazu Polaków w utworze lub naród ukazany w momencieprzemiany; interpretacja tego obrazu w kontekście historycznoliterackim i/lub innym),4częściowe(np. złożoność obrazu Polaków w utworze lub naród ukazanyw momencie przemiany),(2)próba podsumowania(np. zebranie cech przypisanych Polakom w powieści).(1)Temat 2:Analizując wypowiedzi bohaterów romantycznych, porównaj postawęKordiana i Męża. W interpretacyjnych wnioskach wykorzystaj wiedzęo utworach, z których pochodzą fragmenty.I.ROZWINIĘCIE TEMATU (można przyznać maksymalnie 25 punktów)PunktacjaFragment I(analiza i interpretacja wypowiedzi Kordiana)1. Kordian0-10np.:a. przedstawienie bohatera (w chwili ukazanej we fragmencie),b. sposób widzenia jesiennej natury – wszystko jest umieraniem,c. uleganie nastrojowi przypisywanemu przyrodzie (np. smutek, cierpienie, zamieranie,melancholia),d. poczucie wewnętrznej słabości (porównanie do więdnącego drzewa),e.świadomośćwłasnej niezdolności do czynu,f. niezdolność do podjęcia decyzji,g. sceptycyzm – brak wiary w cokolwiek (w siebie),h. poczucie zagubienia wświecietajemniczym, niepoznawalnym, bezsilność wobec niego,i. myśl o samobójstwie,j. pragnienie odnalezienia celu - wielkiej idei (nadającej sensżyciu),k. pragnienie całkowitego poświęcenia się idei (bycia jej narzędziem),l. szukanie idei (celu) poza sobą – w naturze, w Bogu,m. marzenie o sławie,n. szukanie szansy w odnajdywaniu nowych dróg (porównanie do Kolumba),o.świadomość, żenieszczęśliwa miłość zamyka w zaklętym kręgu,p. ambiwalencja uczuć (wewnętrzne rozdarcie), np.: myśli – serce, krępujący konwenans –odkrywanie nowych dróg.2. Funkcjonalne wykorzystanie znajomości utworuFragment II(analiza i interpretacja wypowiedzi Hrabiego Henryka)3. Mąż (Hrabia Henryk)np.:a. przedstawienie bohatera (w chwili ukazanej we fragmencie),b. aktywny, działający (walczący),c. intensywnie odczuwa (nienawiść, rozkosz),d. wódz,e. władza nad innymi jest dla niegoźródłemsatysfakcji, rozkoszy,f. władza i walka są dla niego sensemżycia,g. przekonany o własnej duchowej sile (realizuje swoją wolę),h. wartościuje drogi do celu (nie praca, podstęp, ale kreacja, akt woli),i. czuje wyższość nad innymi ludźmi,j.świadomy, żechwila kulminacji jego duchowej potęgi jest zarazem kresemżycia,k. przyjmuje taki kresżyciaz satysfakcją,l. odbiera znaki nadchodzącej zagłady.4. Funkcjonalne wykorzystanie znajomości utworu0-70-20-25. Wnioski:4pełne:np. dostrzeżenie,żefragmenty prezentują dwie postawy bohatera romantycznego –wskazanie podobieństw (np.: poczucie własnej wyjątkowości, pragnienie spełnienia misji –odegrania ważnej roli wżyciuzbiorowości) i różnic (np.: niezdolność do czynu – działanie,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]