pojęcia 01, Język Polski MATERIAŁY, pojęcia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nctes
hu-onistq
Ewo
Truszkiewicz
Literatu
ra
podzierttna
(ang.
underground literature)
Zwttl'ltt
inaczej literatur drugoobiegow'
To
wydawnictwa roz-
powszcchnianc nicoficjalnynri kanalami
w krajach, w
ktrych
cen-
zlrra narzuca
ograniczenia polityczne, ideologiczne, religijne
itp.
Tb
zarlwI-to
teksty pisanc
i
publikowane potajemnie
na
miejscu,
jak
i
sprowadzanc z
zagranicy,
mimo braku dcbitu (czyli zgody
na
przcwiezienie
przez granic danej ksiki
czy
czasopisma)'
W Polsce
literatur:r
podziemna ma bardzo bogate
tradycje
!
W
XIX
wicku w
zztborze
rosyjskim przez dugie lata
nalcala
do
niej twrczopoetw
Wiclkicj Emigracji-
szczeglne karantl
za
posiadanie pism
Mickiewicza. Drugi
obieg odgrywal
szcze-
gllrie wan rol
za
okupacji
hitlerowskiej,
kiedy
to
nie
istniao
jawne
polskie ycie
kulturalnc. W
podziemnej prasie (gwnie
na
anlach
Sztuki i
Naroclu)
publikowaliwszyscy
najwybitniejsi
wczeni
twrcy
_
K. K. Baczyski'
T.
Gajcy'
T.
Borowski
_
ofi-
cjalnie ukazyway
si
tylko nic nic
znaczce, bezwartociowe
teksty
kolaborantw.
Tiuc]no w to uwierzy.
ale
jeszcze
w ]atach
8().
literatur
podziemn
stanowiy utwory, ktre teraz
znajduj
si
w spisach obowizkowych
lcktur
(wiersze
Zbigniewa Herber-
ta, Ryszarda Krynickiego, Stanisawa Baraczaka, prtlza G.
Herlinga_Grudziskiego,
powieci
G' orwella). Tiudno
mwi
o ceclrach formalnych, ktre byyby wsplnc dla wszystkich utwo-
rw
drugoobiegowych
_
powstaway
przeciew rznym czasie,
nalealy do rnych gatunkw
literackich
_
ich cech wspln s
podobne
okolicznoci
powstania i sposoby rozpowszechniania,
a
co
si z tym wie
*
publikacja
pod
pcsudonimem
lub
anonimo-
wo
utwtlr(lw.
Libretto
'Ii:n
termin znaj z pewnociwszyscy milonicy nruzyki powazncj!
Zztpt>yczone
z
jzyka
wklskiego sowtl okrcla bowicm tckst litc_
racki napisany do duszychform muzycznych: opery, opcretki
Iub
musicalu'
Libretta
czsto samc w sobic byw:rj
r_lzie
lami
o wytlit-
nych
wartociach artystyczno-litcrackich. Na wysoki poziorrr
ga1
r.r-
nek
ten
wynieli
zwttszczzt
librccici
woscy z
XVlI
iXVIll
w.
(O.
Rinccini,
P.
Mctastasio, R.
clc
Calzbigi
-
autorzy tckst(rw
clcr
opcr
Rossiniego.
Vcrdicgo
i
Dionizctticgo). W
Polscc najbarclzicj
znanymi autoranri
librctt
byli:
Wojcicch
Bogusawski (pisa jc clo
utworw Mieczyslawa
Kamicskicgo'
J(lzcfa
Elsncra,
Jana
Stctir_
niego) oraz
Wodzimicrz
Wolski (autor tckstlw do dw(lch
opcr
Mo-
rriuszki
-
Halki
oraz
Hrabilry).
Za
arcydzictl
gatunku
uznajc
si
libretto Hugo von Hofmannsthala do
opcr
Richarda
Straussa:Ka-
waler
srebnlej
t'l
oraz
Elcktlr. Niczwyklc
wan rol
przypispval
tcmu gatunkowi
Richard
Wagncr w
swoich konccpcjach dramatu
muzycznego (w
zaoeniu
by
dzieem,
w
ktlrym muzyka
i
pclcn
napicia dramaczrrcgo
te
kst
odgryvzij
r(lwnie
istotn
rol.
'. ).
Oksymoron
(od
gr.
oksys
-
ostry,
trtor@s
-
glupi, niedorzeczny)
lekt
ura?
Ktora
fu.1
Tilvoje
typy
Gzarna
lista
Wymie
pi
najnudniejszych lektur szkol-
nyclr
-
Twoim zdaniem
do
wykrelenia:
Top-lista
Podaj pi najciekawszych lektur
szkolnych
lub propozycje ksiek, ktre
powinny
znalesiw
kanonie:
Pojcie
brzmi
bardzo uczcnic, alc
okrcla
prost
figur
jzykow,
wlaciwic
niedo-
rzccznsprzeczno. Jcst
to
zwizck
tiazc-
ologiczny, w ktrego
skacl
wchodz
clwa
wy-
razy
o
przcciwstawnym znaczcrriu
(np.:
,,gupia
mdro'').
Najczcicj
clksymot
oncm
jcst
rzeczownik
i
okrclajcy
go
przymiotnik'
ale moe nim by tez np':czastlwnik
i
przy-
swek
(,,
spieszy
si
powoli"). Oksynrorclrl
stanowi
jede
n
z ulu[-lionych trtlplw
litcratu-
ry
barokowej. Prlkady'/ Kolrccpty
Jana
An-
drzeja Morsztyna
z
tomu Lutnia:
.,
(...)
M
rz
gorej
ircy. clgic
loclowlr
ty
"'
..
'
..
l
y -
jc
umieram, konanr nienriertclnie''.
,'(.
.
.
)
l
mrtlzcm paanl, i
ognicm lcj''. Pozorna
niclogiczno
tyclr
sformuowa
pomaga
ocl-
<Ja
skonlplikowanc,
stany
cmocjonalnc.
Alc
upodobanic
r.lo
tlksynloronw
nie
skoricrytl
si
wraz
z
birrtlkicm! Czy plrmitacic wicrsz
Juiiana Pr4'bosittLuv,ilttt
i
pochodzcc
z
r-ric-
go sowa,,
gromobicic ciszy''?
2.
2.
3.
3.
4.
4.
5.
=D
Imi i
nazwisko
g
Adres..
....
..
....
CffiK
WYDAWN ICTWO
LITERACKIE
www.wl.inlerkom.pl
[ Pobierz całość w formacie PDF ]