PNF a udar mózgu

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Kwart. Ortop. 2012, 1, str. 83, ISSN 2083- 8697-This copy is for personal use only - distribution prohibited.Prace OryginalneKamila Pasternak1, Jowita Gasztych1, Kamila Gworys1Ilona Białkowska1, Przemysław Gworys2, Jolanta Kujawa11Klinika Rehabilitacji Medycznej, II Katedra Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi2Oddział Kardiologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. M. Kopernika w ŁodziStreszczenie:This copy is for personal use only - distribution prohibited.Summary:This copy is for personal use only - distribution prohibited.ThBackground:Ischaemic stroke is one of the most common reasons of deaths anddisabilities in the world and also in Poland. Rehabilitation plays the important role inthe treatment of neurologic dysfunction after the stroke. PNF (proprioceptiveneuromuscular facilitation) is one of the methods applied in the patients.Objectives:The aim of the study was to examine a possible influence of PNF in thepatients after the stroke on: the upper and lower extremity movement limits,manipulative activity of the hand, food intake, locomotion, balance disorders, spirit andmood.Materials and methods:20 men (mean age range 60-75 years) who had suffered fromischaemic stroke at least 1 year before were included in the study. PNF was applied 5days a week, for 2 weeks. 10 sessions lasting 45 minutes were applied in total in eachpatient. Parameters estimations were made before and after rehabilitation by usingoriginal author’s functional scale.is copy isfor-persoWstęp.Udar mózgu jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów i niepełnosprawnościzarówno naświeciejak i w Polsce. W przypadku dysfunkcji po przebytym udarzebardzo ważną rolę odgrywa rehabilitacja. Jedną z metod usprawniania pacjentów jestPNF.Cel pracy.Celem pracy była ocena skuteczności metody PNF, poprzez analizę jejwpływu na: zakres ruchów kończyny górnej i dolnej, czynność manipulacyjną ręki,spożywanie posiłków, lokomocję, zaburzenia równowagi, oraz stan psychiczny upacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu.Materiał i metody.Badaniu poddano 20 mężczyzn w wieku 60-75 lat (śr. 67,0± 5,29lat), którzy przebyli udar niedokrwienny mózgu minimum rok od włączenia dobadania. Pacjenci poddawani byli terapii metodą PNF przez 5 dni w tygodniu, przez 2tygodnie. W sumie przeprowadzono u każdego pacjenta 10, 45-minutowych sesji.Oceny badanych parametrów dokonywano przed rozpoczęciem rehabilitacji, oraz pojej zakończeniu wg autorskiej skali funkcjonalnej badania czynnościowego.Wyniki.Zaobserwowano istotną statystycznie poprawę 8 z 9 wskaźników dotyczącychwydolności funkcjonalnej pacjenta. Nie odnotowano natomiast istotnego wpływuprzeprowadzonej terapii na stan psychiczny i samopoczucie.Wnioski.Z przeprowadzonych badań wynika,żejedna seria zabiegów zwykorzystaniem metody PNF korzystnie wpłynęła na wydolność funkcjonalnąpacjentów po udarze mózgu. W badanej grupie nie stwierdzono istotnej poprawy stanupsychicznego i samopoczucia.This copy is for personal use only - distribution prohibited.na-luse83Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.comonly--distribution-prohibitTHE ESTIMATION OF PNF (PROPRIOCEPTIVE NEUROMUSCULAR FACILITATION)EFFICACY IN THE REHABILITATION OF PATIENTS AFTER THE ISCHEMIC STROKE- PRELIMINARY REPORTed.OCENA SKUTECZNOŚCI METODY PNF (PROPRIOCEPTYWNE NERWOWO-MIĘŚNIOWE TOROWANIE) W REHABILITACJI PACJENTÓW PO UDARZENIEDOKRWIENNYM MÓZGU – DONIESIENIE WSTĘPNEKwart. Ortop. 2012, 1, str. 84, ISSN 2083- 8697-This copy is for personal use only - distribution prohibited.Prace OryginalneSłowa kluczowe:udar mózgu, PNF, wydolność funkcjonalnaKey words:stroke, PNF, functional conditionThis copy is for personal use only - distribution prohibited.Szybki rozwój cywilizacji i intensywne tempożyciastanowią warunki do rozwoju wieluchorób, które są przyczyną trwałej lub czasowej niepełnosprawności. Do takich schorzeńnależy udar mózgu. Udar mózgu stanowi problem medyczny, społeczny i ekonomiczny.Według raportu „Agenda 21 w Polsce” obejmującego lata 1992 – 2002 głównymiprzyczynami utratyżyciaw naszym kraju są choroby układu krążenia (ok. 50%),nowotwory oraz urazy [1]. Za Międzynarodową Klasyfikacją Chorób, Urazów i PrzyczynZgonów (ICD-10) udar mózgu należy zaliczyć do chorób naczyniowych mózgu,włączonych do grupy chorób układu krążenia [2].Udary można podzielić ze względu na patomechanizm powstawania na [3]:•Udar niedokrwienny (zawał, niedokrwienie mózgu) – około 80 % wszystkichprzypadków. Może być spowodowany zmianami w dużych naczyniach szyjnych lubmózgowych, zmianami w małych tętnicach mózgowych, oraz zatorem.•Udar krwotoczny – około 15 % wszystkich przypadków. Dotyczy najczęściej torebkiwewnętrznej i dlatego zazwyczaj występuje porażenie połowicze (hemiplegia).Leczenie poza utrzymaniem podstawowych parametrówżyciowychpolega naobniżeniu ciśnienia tętniczego oraz zwalczaniu obrzęku mózgu. Rehabilitację u takichpacjentów rozpoczyna się zwykle 7 – 9 dni od wystąpienia udaru, ale w dużej mierzejest to zależne od rozległości krwawienia i stanu pacjenta.•Krwawienie (wylew) podpajęczynówkowe – około 5 % wszystkich przypadków.Wystąpienie krwotoku zwykle bezpośrednio poprzedzone jest sytuacją powodującąwzrost ciśnienia tętniczego. Pierwszym objawem jest nagły i silny ból głowy.Ze względu na zaburzone napięcie mięśniowe po stronie porażonej dochodzi dopatologicznego ustawienia kończyn, uniemożliwiającego ich funkcjonalne wykorzystanie[4]. W kończynie górnej po stronie porażonej występuje cofnięcie i obniżenie barku,rotacja wewnętrzna ramienia, zgięcie w stawie łokciowym, zgięcie dłoniowe ręki.Przeważają mięśnie zginacze kończyny górnej. W obrębie tułowia dochodzi doprzykurczu mięśni po stronie porażonej. Miednica po stronie porażonej jest cofnięta. Wkończynie dolnej po stronie porażonej zaobserwować można wyprost w stawiebiodrowym i kolanowym z rotacją wewnętrzną, stopa układa się w zgięciupodeszwowym. Głównym celem rehabilitacji jest przywrócenie utraconych funkcji. Wusprawnianiu chorych po udarze niedokrwiennym mózgu można wykorzystać szeregmetod iśrodkówsłużących temu celowi [5,6]. Wśród metod kinezyterapeutycznychnajskuteczniejsze są metody neurofizjologiczne, do których zalicza się PNF(Proprioceptywne nerwowo-mięśniowe ułatwianie, torowanie, ang. ProprioceptiveNeuromuscular Facilitation) [7,8].Twórcami metody są neurofizjolog Herman Kabat oraz fizjoterapeutka Margaret Knott, ajej początki sięgają roku 1946 [9,10,11,12].This copy is for personal use only - distribution prohibited.This copy is for personal use only - distribution prohibited.This copy isfor-persona-luse84Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.comonly--distributionWstęp-prohibitedResults:The study revealed a statistically significant improvement of 8 from 9parameters describing patients’ functional condition. There was not significantinfluence of PNF on spirit and mood.Conclusions:PNF has a positive influence on functional condition in the patients afterthe stroke. PNF has no significant influence on spirit and mood in this group..Kwart. Ortop. 2012, 1, str. 85, ISSN 2083- 8697-This copy is for personal use only - distribution prohibited.Prace OryginalneMateriał i metodyThis copy is for personal use only - distribution prohibited.Tabela 1. Kwestionariusz oceny funkcjonalnej pacjenta (Pasternak 2008.)only-distrBadaniu poddano 20 mężczyzn w przedziale wiekowym między 60. a 75. rokiemżycia(śr. 67,0± 5,29), pacjentów 21 Wojskowego Szpitala Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnego wBusku Zdroju. Kryterium kwalifikacji do grupy badanej stanowiły: wiek między 60 a 75rokiemżycia,płeć męska, przebyty udar mózgu w okresie nie krótszym niż 12 miesięcyod włączenia do badania oraz nie podejmowanie w trakcie prowadzenia badaniarehabilitacji inną metodą kinezyterapeutyczną. U 14 pacjentów wystąpił jeden udar,natomiast u 6 pacjentów udar miał miejsce dwukrotnie. U połowy badanych występowałoporażenie prawostronne, u pozostałych porażenie lewostronne.Pacjenci byli oceniani dwukrotnie, na początku i na końcu badania, wg specjalnie do tegocelu przygotowanego autorskiego kwestionariusza oceny funkcjonalnej obejmującegoocenę dziewięciu czynności (Tab. 1).ibution-LpNazwa czynności i punktacja1This copy is for personal use only - distribution prohibited.234This copy is for personal use only - distribution prohibited.789ThKażdy z pacjentów poddawany był rehabilitacji metodą PNF uwzględniającej niedoboryfunkcjonalne oceniane w ww. skali, przez 45 minut dziennie, przez 5 dni w tygodniu,przez 2 tygodnie.85Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com-is copy isfor6Funkcja ręki0-Brak czynnego ruchu, 1-Jest w stanie chwycić i przenieść pustą puszkę, 2- Jest w stanie chwycić i przenieść kubek3-utrzymuje widelec lub łyżkę, ale przenosi je z zaburzoną płynnością do ust, 4-Utrzymuje widelec lub łyżkę i przenosi płynnym ruchem doust, 5-Chwyta słomkę lub zapałkę i potrafi wykonać precyzyjny ruchSpożywanie posiłków0-Nie je samodzielnie, 1-Je z pomocą osób trzecich, 2-Je samodzielnie z dużym trudem (np. dużo rozlewa, nie dojada zupy do końca), 3-Jesamodzielnie bez trudu, ale nie potrafi przygotować posiłek (posmarować kanapkę), 4-Je i przygotowuje samodzielnie posiłek(posmarować kanapkę), 5-potrafi wykonać bardziej skomplikowane czynności np. pokroić wędlinę, warzywaUtrzymanie równowagi0-Ma zaburzenia równowagi nawet podczas stania, 1-Tylko podczas stania utrzymuje równowagę (przy wykonywaniu ruchu nie potrafi jejutrzymać), 2-Przy wykonywaniu ruchu nie traci równowagi, ale po wytraceniu z równowagi nie potrafi jej utrzymać, 3-Utrzymujerównowagę nawet przy niespodziewanym wytraceniuStan psychiczny, samopoczucie0-Przygnebiony, negatywnie nastawiony do terapeuty i otoczenia, brak motywacji doćwiczeń(nie chce współpracować z terapeuta), 1-przygnebiony, obojętnie nastawiony do terapeuty i otoczenia, biernie stosunek doćwiczeń,2-optymistyczne nastawienie, chętniećwiczy-pe5Ruch w kończynie dolnej(staw biodrowy)0-Nie wykona samodzielnieżadnegoruchu, 1-Wykona ruch wspomagany, 2-Ruch czynny, płynność zaburzona, zakres niepełny, 3-Ruchczynny, płynność zaburzona, zakres pełny, 4-Ruch czynny, płynny, niepełny zakres5-Ruch czynny, płynny, w pełnym zakresiersonaPoruszanie się0-Na wózku z pomocą osób trzecich, 1-Na wózku bez pomocy osób trzecich, 2-Przy balkoniku, 3-O dwóch kulach4-O jednej kuli lub lasce lub bez sprzętu, ale z pomocą osób trzecich, 5- Bez sprzętu pomocniczegoPrzesiadanie, siadanie0-Nie potrafi samodzielnie przesiąść się z wózka na łóżko bądź krzesło, 1-Samodzielnie przesiada się z wózka na łóżko lub krzesło, 2-Potrzebuje dużej pomocy przy siadaniu, 3-Potrzebuje niewielkiej pomocy przy siadaniu4-Samodzielnie siada, ale ma niewielkie trudności, 5- Siada samodzielnie bez truduPodnoszenie się i wstawanie0-Potrzebuje dużej pomocy osób trzecich, aby przejść z leżenia do siadu1-Potrzebuje niewielkiej pomocy osób trzecich, aby przejść z leżenia do siadu, 2-Przechodzi z leżenia do siadu samodzielnie, ale z dużymtrudem, 3-Przechodzi z leżenia do siadu samodzielnie z niewielkim trudem, 4-Przechodzi z leżenia do siadu samodzielnie, ale nie staniesamodzielnie, 5-Przechodzi z leżenia do siadu samodzielnie i stanie samodzielnieRuch w kończynie górnej (staw ramienny)0-Nie wykona samodzielnieżadnegoruchu, 1-Wykona ruch wspomagany, 2-Ruch czynny, płynność zaburzona, zakres niepełny, 3-Ruchczynny, płynność zaburzona, zakres pełny, 4-Ruch czynny, płynny, niepełny zakres, 5-Ruch czynny, płynny, w pełnym zakresie-luseprohibitDuże znaczenie dla obecnego kształtu metody miała również fizjoterapeutka Doroty Voss,która podobnie jak Margaret Knott przyczyniły się do rozwoju metody w kierunkukompleksowego i uniwersalnego działania. Doktor Kabat oparł założenia metody PNF nadokonanych przez Scherringtona odkryciach dotyczących unerwienia mięśni, odruchowejczynności rdzenia kręgowego oraz szczególnie istotnym dla metody, znaczeniuproprioreceptorów w czynności mięśni. Metoda znajduje szerokie zastosowanie nie tylkow neurologii, ale również w ortopedii.Ilość uzyskanych punktówprzed/po rehabilitacjied.Kwart. Ortop. 2012, 1, str. 86, ISSN 2083- 8697-This copy is for personal use only - distribution prohibited.Prace OryginalneThis copy is for personal use only - distribution prohibited.Tabela 2. Wyniki rehabilitacji wg autorskiego kwestionariusza oceny funkcjonalnej.Cecha / (średnia wartość punktów)Poruszanie sięPrzesiadanie, siadaniePodnoszenie się i wstawanieRuch w kończynie górnej (staw ramienny)Ruch w kończynie dolnej(staw biodrowy)Funkcja rękiSpożywanie posiłkówUtrzymanie równowagiStan psychiczny, samopoczucieprzed leczeniem4,054,24,353,253,2po leczeniu4,254,44,554,14,253,53,652,21,8p0,040,040,040,0002< 0,00010,010,0060,04NSThis copy is for personal use only - distribution prohibited.seluThis copy is for personal use only - distribution prohibited.ThWiększość spośród badanych chorych zarówno przed zastosowaniem cyklu zabiegówmetodą PNF, jak i po zakończeniu cyklu poruszała się bez sprzętu pomocniczego. Wprzypadku czynności związanych z przesiadaniem i/lub siadaniem warto zaznaczyćrównież,żenikt spośród badanych pacjentów nie wskazał, przed wdrożeniem cykluzabiegów PNF, jak i po jego zakończeniu, ocen z poziomu 0, 1 i 2. Po zakończeniu cykluzabiegów połowa badanych siadała samodzielnie, bez trudu. Zaobserwowano znacznąpoprawę zakresu ruchów wielopłaszczyznowych mających znaczenie w wykonywaniuczynności dnia codziennego (p = 0,002).Ponad połowa badanych osób po zakończonym cyklu zabiegów rehabilitacyjnych metodąPNF nie miała problemów z wykonywaniem czynności dnia codziennego. W przypadku11 spośród 20 badanych ruch ten miał charakter czynny, odbywał się płynnie i w pełnymzakresie ruchomości stawu ramiennego. Również funkcjonalność kończyny dolnejpoprawiła się u badanych mężczyzn w stopniu znamiennym (p < 0,0001). Przed cyklemzabiegów metodą PNFżadenbadany nie wykonywał czynnego i płynnego ruchu wpełnym zakresie ruchomości w stawach kończyn dolnych. Po zakończeniu wspomnianegocyklu zabiegów PNF aż 12 z 20 osób, wykonywało ruchy czynne kończyny dolnej płynniei w pełnym zakresie ruchu w stawie biodrowym. Funkcja ręki wśród badanych osób takżeuległa znacznej poprawie (p = 0,01). Przed rozpoczęciem cyklu zabiegów osóbusprawnianych metodą PNF u jednego z badanych stwierdzono brak czynnych ruchówręki.is copy isfor-persona86Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com-only-3,153,2521,7-distributionW badaniu uczestniczyło 20 mężczyzn po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu.Najmłodszy badany chory miał 60 lat, najstarszy zaś – 75 lat.Średniwiek badanychwynosił 67 lat ± 5,29 (SE = 1,18; 95% CI: 64,52-69,48; Me = 66,50; Mo = 75).Zaobserwowano poprawę wydolności czynnościowej ujętych w skali parametrów. Istotnejstatystycznie poprawie uległa lokomocja, zdolność do przesiadania się i siadania orazpodnoszenia i wstawania. Stwierdzono poprawę zakresu ruchów wielopłaszczyznowychmających znaczenie w wykonywaniu czynności dnia codziennego zarówno stawówkończyny górnej jak i dolnej. Poprawie uległa także funkcja ręki, możliwośćsamodzielnego spożywania posiłków oraz zdolność do utrzymania równowagi. Nieodnotowano natomiast poprawy stanu psychicznego i samopoczucia (Tab. 2).-prohibitWynikiedAnalizy statystycznej dokonano za pomocą programu Statgraphics Plus (R) for Windows(R), version 5.1 Professional. Wynik odpowiedniego testu uznawano za znamiennystatystycznie wtedy, gdy poziom istotności (p-value) nie przekraczał 5 punktówprocentowych (p < 0,05)..Kwart. Ortop. 2012, 1, str. 87, ISSN 2083- 8697-This copy is for personal use only - distribution prohibited.Prace OryginalneThis copy is for personal use only - distribution prohibited.DyskusjaThis copy is for personal use only - distribution prohibited.ThUdar mózgu jest jednym z ważnych problemów współczesnej medycyny. Pomimowzrostuświadomościi znaczenia profilaktyki choroba ta nadal jest jedną z najczęstszychprzyczyn powstawania niepełnosprawności. Współczesny stereotyp intensywnego stylużycianie sprzyja zmniejszeniu ryzyka zachorowania na udar mózgu. Kompleksowarehabilitacja po udarze mózgu jest długotrwałym iżmudnymprocesem wymagającym jaknajwcześniejszego wdrożenia. Dlatego też poszukuje się metod, które byłybyodpowiedzią na nadzieje i oczekiwania pacjentów a zarazem wykorzystywały wszystkiemożliwe rezerwy organizmu i działały wielopłaszczyznowo. Jedną z tych metod jest PNF.Koncepcja PNF powstała z myślą o pacjentach ze schorzeniami ośrodkowego układunerwowego i w oparciu o doświadczenia z pracy z takimi pacjentami. Dopiero wpóźniejszym czasie zaczęto ją stosować w innych jednostkach chorobowych [13,14,15].W badaniach Mlądzkiej i wsp. [16] z udziałem 43 pacjentów, oceniano wpływkinezyterapii (ćwiczenia czynne, czynno-bierne, bierne) w połączeniu z wybranymimetodami fizykoterapii (tonolizą i krioterapią miejscową). Rezultaty oceniano m. in. zapomocą skali Ashworth i testu Brunnström oraz testów opozycji i ucisku (wykonywanespecjalnym aparatem). Otrzymane wynikiświadcząo korzystnym wpływie metody PNFna zmniejszenie spastyczności ręki, co przyczyniło się do poprawy jej funkcji. Ponadtowykazano za pomocą obiektywnych metod pomiaru,że ćwiczeniamają, w uzyskaniupozytywnego wyniku, dużo większy udział niż sama fizykoterapia.Skuteczność metody PNF wykazano w zakresie poprawy funkcji kończyny górnej i ręki wbadaniach Krafta i wsp. [17]. W badaniu z zastosowaniem metody PNF u pacjentów poudarze mózgu, z użyciem toksyny botulinowej i bez, także uzyskano poprawę zakresuruchów kończyny dolnej po czterotygodniowej terapii [18]. Zmiany zakresu ruchumierzono za pomocą specjalistycznego systemu trójwymiarowej rejestracji ruchu. Należypodkreślić,żena pozytywny wynik badań miał wpływ czas trwania terapii orazzastosowanie elementów koncepcji PNF. Metoda PNF jest stosowana z powodzeniem wreedukacji chodu pacjentów po udarze mózgu [19]. Wykazano także poprawę symetriiobciążania kończyn dolnych przy użyciu platformy stabilometrycznej po rehabilitacjimetodą PNF [20]. Uzyskane wyniki badań własnych potwierdzają skutecznośćkompleksowej rehabilitacji z zastosowaniem metody PNF.This copy is for personal use only - distribution prohibited.is copy isfor-persona-luse87Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.comonly--distributionPo zakończeniu cyklu zabiegów PNF użadnegoz badanych nie zaobserwowano brakuczynnego ruchu ręki. Ponadto, więcej spośród badanych pacjentów wykonywało sprawnieczynności takie jak np. chwyt i przeniesienie kubka, chwyt słomki lub zapałki orazuzyskało większą sprawność manualną (ruchy precyzyjne). Obserwowana poprawa wzakresie spożywania posiłków również była statystycznie istotna (p = 0,006). Pozastosowaniu rehabilitacji z wykorzystaniem metody PNF większość pacjentów potrafiłoprzygotować samodzielnie posiłek oraz wykonywać bardziej skomplikowane czynnościdnia codziennego, jak np. krojenie warzyw czy wędliny. Zmniejszyła się liczba badanych,którzy zgłaszali duże trudności z samodzielnym spożywaniem posiłków.Żadenzzakwalifikowanych do badania pacjentów nie wykazywał zaburzeń równowagi podczasstania przed i po leczeniu. 16 pacjentów przed leczeniem i 14 po leczeniu, przywykonywaniu ruchu nie potrafiła utrzymać równowagi po jej wytraceniu. Poprawa wzakresie utrzymania równowagi przy wykonywaniu wielopłaszczyznowych czynnościruchowych w grupie mężczyzn była znamienna statystycznie (p = 0,04). Niezaobserwowano istotnej statystycznie zmiany stanu psychicznego oraz samopoczuciabadanych. Jednak większość badanych pacjentów była optymistycznie nastawiona ichętniećwiczyłazarówno przed jak i po badaniu.-prohibited. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

fotocafe.xlx.pl