podstawa-programowa-ksztalcenia-ogolnego-dla-szkol-podstawowych,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zał
ą
cznik nr 2
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Kształcenie ogólne w szkole podstawowej tworzy fundament wykształcenia – szkoła łagodnie
wprowadza uczniów w świat wiedzy, dbając o ich harmonijny rozwój intelektualny, etyczny,
emocjonalny, społeczny i fizyczny. Kształcenie to dzieli się na dwa etapy edukacyjne:
1)
I etap edukacyjny, obejmujący klasy I-III szkoły podstawowej – edukacja
wczesnoszkolna;
2)
II etap edukacyjny, obejmujący klasy IV-VI szkoły podstawowej.
Celem kształcenia ogólnego w szkole podstawowej jest:
1)
przyswojenie przez uczniów podstawowego zasobu wiadomości na temat faktów,
zasad, teorii i praktyki, dotyczących przede wszystkim tematów i zjawisk bliskich
doświadczeniom uczniów;
2)
zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystywania posiadanych wiadomości
podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów;
3)
kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne
funkcjonowanie we współczesnym świecie.
Do najwaŜniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia ogólnego
w szkole podstawowej naleŜą:
1)
czytanie – rozumiane zarówno jako prosta czynność, jako umiejętność rozumienia,
wykorzystywania i przetwarzania tekstów w zakresie umoŜliwiającym zdobywanie
wiedzy, rozwój emocjonalny, intelektualny i moralny oraz uczestnictwo w Ŝyciu
społeczeństwa;
2)
myślenie matematyczne – umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi
matematyki w Ŝyciu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań
matematycznych;
3)
myślenie naukowe – umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach
empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa;
4)
umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, zarówno
w mowie, jak i w piśmie;
5)
umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-
komunikacyjnymi, w tym takŜe dla wyszukiwania i korzystania z informacji;
6)
umiejętność uczenia się jako sposób zaspokajania naturalnej ciekawości świata,
odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji;
7)
umiejętność pracy zespołowej.
Jednym z najwaŜniejszych zadań szkoły podstawowej jest kształcenie umiejętności
posługiwania się językiem polskim, w tym dbałość o wzbogacanie zasobu słownictwa
uczniów. Wypełnianie tego zadania naleŜy do obowiązków kaŜdego nauczyciela.
WaŜnym zadaniem szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do Ŝycia w
społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki do
nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z
1
róŜnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, na zajęciach z
róŜnych przedmiotów.
Realizację powyŜszych celów powinna wspomagać dobrze wyposaŜona biblioteka szkolna,
dysponująca aktualnymi zbiorami, zarówno w postaci księgozbioru, jak i w postaci zasobów
multimedialnych. Nauczyciele wszystkich przedmiotów powinni odwoływać się do zasobów
biblioteki szkolnej i współpracować z nauczycielami bibliotekarzami w celu wszechstronnego
przygotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania
i wykorzystywania informacji.
PoniewaŜ środki społecznego przekazu odgrywają coraz większą rolę zarówno w Ŝyciu
społecznym, jak i indywidualnym, kaŜdy nauczyciel powinien poświęcić duŜo uwagi edukacji
medialnej, czyli wychowaniu uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów.
WaŜnym zadaniem szkoły podstawowej jest takŜe edukacja zdrowotna, której celem jest
kształtowanie u uczniów nawyku dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności
tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.
W procesie kształcenia ogólnego szkoła podstawowa kształtuje u uczniów postawy
sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość,
wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla
innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista,
gotowość do uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej.
W rozwoju społecznym bardzo waŜne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy
poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a takŜe postawy poszanowania dla innych
kultur i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej
dyskryminacji.
Wiadomości i umiejętności, które uczeń zdobywa w szkole podstawowej opisane są, zgodnie
z ideą europejskich ram kwalifikacji, w języku efektów kształcenia
1)
. Cele kształcenia
sformułowane są w języku wymagań ogólnych, a treści nauczania oraz oczekiwane
umiejętności uczniów sformułowane są w języku wymagań szczegółowych.
Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez:
1)
szkolny zestaw programów nauczania, który uwzględniając wymiar wychowawczy,
obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego;
2)
program wychowawczy szkoły obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze
wychowawczym;
3)
program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb
danego środowiska, obejmujący wszystkie treści i działania o charakterze
profilaktycznym.
Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program
profilaktyki tworzą spójną całość i muszą uwzględniać wszystkie wymagania opisane w
podstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły,
jak i kaŜdego nauczyciela.
Obok zadań wychowawczych i profilaktycznych nauczyciele wykonują równieŜ działania
opiekuńcze odpowiednio do istniejących potrzeb.
1)
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich
ram
kwalifikacji dla uczenia się przez całe Ŝycie (2008/C111/01).
2
Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu
zindywidualizowane wspomaganie rozwoju kaŜdego ucznia, stosownie do jego potrzeb
i moŜliwości. Uczniom z niepełnosprawnościami, w tym uczniom z upośledzeniem
umysłowym w stopniu lekkim, nauczanie dostosowuje się ponadto do ich moŜliwości
psychofizycznych oraz tempa uczenia się.
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych dzieli się na dwa etapy
edukacyjne: I etap edukacyjny obejmujący klasy I-III szkoły podstawowej – edukacja
wczesnoszkolna realizowana w formie kształcenia zintegrowanego oraz II etap edukacyjny,
obejmujący klasy IV-VI szkoły podstawowej, podczas którego realizowane są następujące
przedmioty:
1)
język polski;
2)
język obcy nowoŜytny;
3)
muzyka;
4)
plastyka;
5)
historia i społeczeństwo;
6)
przyroda;
7)
matematyka;
8)
zajęcia komputerowe;
9)
zajęcia techniczne;
10)
wychowanie fizyczne;
11)
wychowanie do Ŝycia w rodzinie
2)
;
12)
etyka;
13)
język mniejszości narodowej lub etnicznej
3)
;
14)
język regionalny – język kaszubski
3)
.
2)
Sposób nauczania przedmiotu
wychowanie do
Ŝ
ycia w rodzinie
określa rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących
wiedzy o Ŝyciu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości
rodziny, Ŝycia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie
programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 67, poz. 756, z 2001 r. Nr 79, poz. 845 oraz z 2002 r. Nr 121,
poz. 1037).
3)
Przedmiot
j
ę
zyk mniejszo
ś
ci narodowej lub etnicznej
oraz przedmiot
j
ę
zyk regionalny – j
ę
zyk kaszubski
jest
realizowany w szkołach (oddziałach) z nauczaniem języka mniejszości narodowych lub etnicznych oraz
języka regionalnego – języka kaszubskiego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia
14 listopada 2007 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki
publiczne zadań umoŜliwiających podtrzymywanie poczucia toŜsamości narodowej, etnicznej i językowej
uczniów naleŜących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem
regionalnym (Dz. U. Nr 214, poz. 1579).
3
I ETAP EDUKACYJNY: KLASY I-III
EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA
Edukacja wczesnoszkolna ma stopniowo i moŜliwie łagodnie przeprowadzić dziecko z
kształcenia zintegrowanego do nauczania przedmiotowego w klasach IV-VI szkoły
podstawowej. Edukacja wczesnoszkolna opisana jest poprzez:
1)
zestaw celów kształcenia i wynikających z nich ogólnych zadań szkoły;
2)
wykaz wiadomości i umiejętności ucznia kończącego klasę I i ucznia kończącego
klasę III szkoły podstawowej.
Powodem wyodrębnienia klasy I szkoły podstawowej jest podkreślenie ciągłości procesu
edukacji rozpoczętego w przedszkolu i kontynuowanego w szkole podstawowej. Chodzi teŜ
o uwzględnienie moŜliwości rozwojowych ucznia klasy I, a takŜe o właściwe rozmieszczenie
treści nauczania w ramach I etapu edukacyjnego. Edukacja wczesnoszkolna jest procesem
rozłoŜonym na 3 lata nauki szkolnej. Oznacza to, Ŝe wiadomości i umiejętności zdobywane
przez ucznia w klasie I będą powtarzane, pogłębiane i rozszerzane w klasie II i III.
Zakres wiadomości i umiejętności, jakimi ma dysponować uczeń kończący klasę III szkoły
podstawowej, ustalono tak, by nauczyciel mógł je zrealizować z uczniami o przeciętnych
moŜliwościach. Jest to waŜne załoŜenie, gdyŜ wiadomości i umiejętności ukształtowane
w klasach I-III szkoły podstawowej stanowią bazę i punkt wyjścia do nauki w klasach IV-VI
szkoły podstawowej. W sprzyjających warunkach edukacyjnych moŜna kształcenie
zoranizować tak, by uczniowie w ciągu I etapu edukacyjnego nauczyli się znacznie więcej.
Z drugiej strony, niektórym uczniom trzeba udzielić pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
Ŝeby mogli sprostać wymaganiom określonym w podstawie programowej kształcenia
ogólnego dla szkół podstawowych w zakresie I etapu edukacyjnego.
Cele kształcenia – wymagania ogólne
Celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym,
emocjonalnym, społecznym, etycznym, fizycznym i estetycznym. WaŜne jest równieŜ takie
wychowanie, aby dziecko w miarę swoich moŜliwości było przygotowane do Ŝycia w zgodzie
z samym sobą, ludźmi i przyrodą. NaleŜy zadbać o to, aby dziecko odróŜniało dobro od zła,
było świadome przynaleŜności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty
narodowej) oraz rozumiało konieczność dbania o przyrodę. Jednocześnie dąŜy się do
ukształtowania systemu wiadomości i umiejętności potrzebnych dziecku do poznawania
i rozumienia świata, radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz do kontynuowania nauki
w
klasach
Zadaniem szkoły jest:
1)
realizowanie programu nauczania skoncentrowanego na dziecku, na jego
indywidualnym tempie rozwoju i moŜliwościach uczenia się;
2)
respektowanie trójpodmiotowości oddziaływań wychowawczych i kształcących:
uczeń-szkoła-dom rodzinny;
3)
rozwijanie predyspozycji i zdolności poznawczych dziecka;
4)
kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijanie ciekawości
w poznawaniu otaczającego świata i w dąŜeniu do prawdy;
4
IV-VI szkoły podstawowej.
5)
poszanowanie godności dziecka; zapewnienie dziecku przyjaznych, bezpiecznych
i zdrowych warunków do nauki i zabawy, działania indywidualnego i zespołowego,
rozwijania samodzielności oraz odpowiedzialności za siebie i najbliŜsze otoczenie,
ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej, aktywności badawczej, a takŜe
działalności twórczej;
6)
wyposaŜenie dziecka w umiejętność czytania i pisania, w wiadomości i sprawności
matematyczne potrzebne w sytuacjach Ŝyciowych i szkolnych oraz przy
rozwiązywaniu problemów;
7)
dbałość o to, aby dziecko mogło nabywać wiedzę i umiejętności potrzebne do
rozumienia świata, w tym zagwarantowanie mu dostępu do róŜnych źródeł informacji
i moŜliwości korzystania z nich;
8)
sprzyjanie rozwojowi cech osobowości dziecka koniecznych do aktywnego
i etycznego uczestnictwa w Ŝyciu społecznym.
I.
Tre
ś
ci nauczania – klasa I szkoły podstawowej
1.
Edukacja polonistyczna. Wspomaganie rozwoju umysłowego w zakresie wypowiadania
się. Dbałość o kulturę języka. Początkowa nauka czytania i pisania. Kształtowanie
umiejętności wypowiadania się w małych formach teatralnych. Uczeń kończący klasę I:
1)
w zakresie umiejętności społecznych warunkujących porozumiewanie się i kulturę
języka:
a)
obdarza uwagą dzieci i dorosłych, słucha ich wypowiedzi i chce
zrozumieć, co przekazują; komunikuje w jasny sposób swoje
spostrzeŜenia, potrzeby, odczucia,
b)
w kulturalny sposób zwraca się do rozmówcy, mówi na temat, zadaje
pytania i odpowiada na pytania innych osób, dostosowuje ton głosu do
sytuacji, np. nie mówi zbyt głośno,
c)
uczestniczy w rozmowie na tematy związane z Ŝyciem rodzinnym i
szkolnym, takŜe inspirowane literaturą;
2)
w zakresie umiejętności czytania i pisania:
a)
rozumie sens kodowania oraz dekodowania informacji; odczytuje
uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne i napisy,
b)
zna wszystkie litery alfabetu, czyta i rozumie proste, krótkie teksty,
c)
pisze proste, krótkie zdania: przepisuje, pisze z pamięci; dba o estetykę
i poprawność graficzną pisma (przestrzega zasad kaligrafii),
d)
posługuje się ze zrozumieniem określeniami: wyraz, głoska, litera, sylaba,
zdanie,
e)
interesuje się ksiąŜką i czytaniem; słucha w skupieniu czytanych utworów
(np. baśni, opowiadań, wierszy), w miarę swoich moŜliwości czyta lektury
wskazane przez nauczyciela,
f)
korzysta z pakietów edukacyjnych (np. zeszytów ćwiczeń i innych pomocy
dydaktycznych) pod kierunkiem nauczyciela;
3)
w zakresie umiejętności wypowiadania się w małych formach teatralnych:
a)
uczestniczy w zabawie teatralnej, ilustruje mimiką, gestem, ruchem
zachowania bohatera literackiego lub wymyślonego,
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]